ХРИСТИЈАНСКАТА ЕТИКА И СВЕТСКОТО ПРАВО

ХРИСТИЈАНСКАТА ЕТИКА И СВЕТСКОТО ПРАВО

<… Делото на Законот е напишано во нивните срца, та затоа се управуваат според законот, бидејќи нивната совест им сведочи за тоа, и нивните мисли помеѓу себе се обвинуваат или оправдуваат во оној ден, кога, според моето благовестие, Бог преку Исуса Христа ќе ги суди тајните на луѓето“ (Рим. 2, 15-16)

Право (латински – jus; санскритски – yoh) = уметност во доброто и еднаквото; норма од еквивалентен карактер која за основа го има признавањето на еднаквоста на сите луѓе; поделба на доброто и еднаквото според достоинството на секое лице.

ПРОИСХОД И ХРИСТИЈАНСКОТО ТОЛКУВАЊЕ НА ПРАВОТО

Бог е совршенство, па според тоа и светот, кој го створил, е совршен и хармоничен. Исполнувањето на Божјите закони значи живот, исто како што и Самиот Бог е бесконечен и дарител на живот. Преку паѓањето во грев на прародителите Адам и Ева, злото и гревот влегле во светот. Во исто време, паднатиот човек ја зачувал слободата, со Божја помош, да го избира вистинскиот пат. Притоа, чувањето на богодадените заповеди го зацврстува животот, а отстапувањето од нив задолжително води кон смрт, зашто таквото отстапување не е ништо друго, туку директно отстапување од Бога, од битието и животот, кои единствено можат да бидат во Него. „Ете, јас денес ти предложив живот и добро, смрт и зло. Ако ги слушаш заповедите на Господа, твојот Бог, што денес ти ги давам, – да Го сакаш Господа, твојот Бог, да одиш по сите патишта Негови и да ги извршуваш заповедите и законите Негови, – тогаш ќе живееш и ќе се намножиш… Ако, пак, се одврати срцето твое, и не послушаш, и се заблудиш, па почнеш да им се поклонуваш на други богови и да им служиш, тогаш, ви јавувам денес, дека ќе загинете и нема долго да останете на земјата…“ (5. Мој. 30, 15-18). Во земниот поредок на нештата, гревот и отплатата честопати не одат едно со друго, но најчесто се разделени со многу годишна дистанца, па дури и со поколенија. „Јас сум Господ, Бог твој, Бог ревнител, кој, за гревот на татковците што Ме мразат ги казнувам децата, до третото и четвртото колено, и Кој покажува милост до илјадници поколенија кон оние, кои Ме сакаат и ги пазат заповедите Мои“ (5. Мој. 5, 9-10). Таквото разграничување на престапите и казните, од една страна, ја чува човечката слобода, а од друга страна – ги принудува разумните и благочестиви луѓе со особено внимание да го изучуваат Божјиот домострој, за да се научат да го разликуваат правилното од неправилното, законот од беззаконието.

Многубројните збирки на поуки и законодателства претставуваат древни споменици, кои се пренесени во писмена форма. Безусловно, тие водат потекло уште од многу поодамна, уште пред појавата на писменоста во човештвото, зашто делото на законот најпрво било запишано од Бога во човечките срца (спореди: Рим. 2, 15). Во човечката заедница правото постои уште од искон. Првите законодателства на човекот му се дадени уште во рајот (спореди: 1. Мој. 2, 16-17). По гревопаѓањето, кое претставува нарушување од страна на човекот на Божјиот закон, правото постанува граница, излез кој се заканува со нарушување како на човечката личност, така и на целокупното човечко општожитие.

За да можеме поконкретно да ја определиме областа на црковното право, неопходно е да се сфати правилното значење на поимот „право“. Философијата на правото познава различни определувања на овој термин, но, сепак, сите тие имаат слични толкувања и сфаќања. Таквото разногласие е условено со постоењето на разните теории за правото. Колку повеќе поимот „право“ е поширок и побитен во правната наука, толку повеќе ќе зависи карактерот на правната теорија.[1]

Многу теории за правилно формулирање на правото не се лишени од црковниот авторитет. Пред сè, овде се мисли класичната римска определба, која влегла во „Дигестите“ на императорот Јустинијан (533 г.), откаде што е позајмена во византиските законодавни зборници „Василики“ и „Прохирон“ (IX в.), а исто така и во канонскиот зборник „Алфавитна Синтагма“ од Матеј Властар (1335 г.). Таму се најдува следнава дефиниција: „Правото е уметност во доброто и еднаквото“.[2] Иако оваа дефиниција не е изразена на јазикот на современата наука, сепак, во неа јасно се оцртуваат логичката јасност и концептираност. Областа на правото се одделува од областа на науката и уметноста, но и се подразбира дека науката е творештво во областа на вистинитото, а уметноста – во областа на естетиката. Со потенцирањето дека правото е уметност и во еднаквото, тоа се оградува и од етиката, која, иако е творештво во областа на доброто, сепак, не е ограничена од потреба на еднаквоста.

Сфаќањата за еднаквоста, справедливоста и еквивалентноста дозволуваат да се направи јасна граница меѓу правото и моралот. Затоа, не случајно, во древно време како симбол на правото служела вагата – инструмент, кој има за задача да ја мери тежината на предметите преку поставување на рамнотежа.

Во философијата на правото од XVIII век преовладувал формалниот правец. Правото се определувало како средство за разграничување на волјата на одделни лица. Како што забележал рускиот правник, професорот Коркунов, „оваа теорија целосен развој достигнала во учењата на Томазо, Кант, Фихте, кои јасно го одделиле правото од моралноста и му придале јасно формален карактер. Во правото гледале јасен поредок на човечките односи. Како функции на правото биле определени разграничувањата на секоја индивидуа во една неприкосновена сфера, каде што слободно можела да се пројавува неговата волја“.[3]

Сепак, во правната наука од XX век се обединиле неколку школи: социолошката, психолошката, феноменолошката, нормативната… Заедничка црта и општоважечко значење на правото, без разлика дали е државно или црковно, ќе најдеме кај сите школи. Според нив, основната функција на правото се содржи во регламентација на однесувањето на луѓето, нивните активности, базирајќи се на санкциите по однос на нарушувачите на воспоставениот правопоредок. Како задача на правото се јавува регулирањето на взаемните односи меѓу луѓето, кои живеат во општеството, по пат на воспоставување на подеднакви задолженија и правила на однесување за сите.

Правото не го сочинува ништо друго, освен прописи, со кои, во една човечка заедница, на релативно долго време и функционално, се регулираат односите меѓу нејзините членови и групи, па на таков начин се остварува неопходно потребниот поредок за живот и опстанок. Што, всушност, сака да се постигне со воведувањето на правниот поредок, тоа е прашање на кое различно се одговара. Според позитивистичката теорија, правниот поредок е насочен кон регулирање на односите меѓу оние фактори, кои се носители на власта во народот, но не само во остварување на правдата, туку и самото право да биде што поправедно. Доколку, пак, тоа не се случи, тогаш, таквиот случај е последица од регулирањето на односите меѓу носителите на власта. Спротивно на ова, според идеалистичката теорија, правниот поредок се базира на идејата на правото, која, всушност, претставува принцип на праведно право, вистинско право. И според оваа теорија постои неправедно право, но тоа е последица на правниот развој, кој, како и секоја еволуција, покажува несовршенство, сè додека не достигне совршенство.

Без сомневање, на овие теории не може да им се оспори секоја вистинитост, но мора да се каже дека се еднострани и дека во сè не го изразуваат секој постоечки правен поредок. Така, на пример, позитивистичката теорија е во право кога тврди дека во правниот поредок постои регулирање на односите меѓу носителите на власта, а можеби токму во тоа и се состои вистинскиот правен поредок. Но, оваа теорија не е во право кога на правниот поредок целосно му го оспорува елементот на правдата. Бидејќи, доколку правото е праведно, тоа е така, затоа што се бара правдата да биде мошне важен фактор во правниот поредок. Затоа идеалистичката теорија е на вистински пат, доколку ова го констатира и признае. Но, таа не е во право, доколку оспорува дека правото е насочено на регулирање на односите меѓу носителите на власта и дека во тоа нема право.[4]

Кога Христос говорел дека не дошол да го наруши законот, туку да го исполни, тоа, меѓу другото имало и таква смисла, дека Он не се појавил на земјата специјално за да се бори со тогашниот правен поредок, туку секогаш го имал во предвид, па дури во одредени ситуации и му се потчинувал. Он лично никогаш не бегал од судот. Он никогаш не ги советувал другите да го избегнуваат плаќањето на данок на царот. Со трговијата имал конфликти исклучиво во Божјиот храм, каде што и не ѝ е местото. Во Неговите параболи и беседи се содржи богата јуриспруденција, која сведочи за тоа дека Он, иако не ги посетувал тогашните правни институции, сепак, не излегувал против нив со осудување. Он ги константирал едноставно и спокојно, како нешто нормално, притоа потенцирајќи различни видови на сопственост, владеење со имот (спореди: Матеј 24, 43; Лука 12, 39); поседување на стока (спореди: Матеј 7, 6); лозје (спореди: Матеј 21, 33; Марко 12, 1); изнајмување на лозје (спореди: Матеј 21, 34); правен однос меѓу господари и робови (спореди: Матеј 24, 45-51; Лука 17, 7); управување на имот со полномошно (спореди: Матеј 25, 14); кредитни и трговски операции со таланти, мини и бисери (спореди: Матеј 25, 27; Лука 19, 13; Матеј 13, 45-46); користење на имот (спореди: Лука 8, 3); купо-продавање (спореди: Лука 12, 6); продавање на имот (спореди: Лука 12, 33); поделба на имот (спореди: Лука 15, 12); изнајмен труд (спореди: Матеј 20, 2); заем (спореди: Лука 7, 41; 11, 5); управување со домот (спореди: Лука 16, 1-4); формален систем за докази (спореди: Јован 8, 17); предавање на суд (спореди: Матеј 5, 25). Христос неколкупати се занимавал и со толкување на постоечкото право, односно, Мојсеевото законодавство и разрешувал правни прашања, но не по сопствена иницијатива, туку за да не ги остави без одговор провокаторите. Он даде толкување на законот за развод (спореди: Марко 10, 2); за прељубодејноста (спореди: Јован 5, 3); објасни, која заповед од законот е најголема (спореди: Матеј 22, 37-39) и им докажал на садукеите, кои постојано Го искушувале, дека се лажат, оти не ги познаваат Писмата (спореди: Матеј 22, 29).

Без да се ограничува од такви случајни екскурзии во областа на правото, Христос го искажал и Својот сопствен поглед за судот и правото. Тој поглед, слободно можеме да кажеме, се јавува како христијанска философија на правото. Пред сè, тој поглед не прави разлика меѓу моралот и правото. Во него нема двојна мерка, надворешна за правото, а внатрешна за моралот: Intus ut libet, foris ut moris est; не прави разлика меѓу легалноста и моралноста. Напротив, Христовиот став за правото тежнее кон свој максимум. Неговиот став ја бара правдата – една и неразделна и допушта таму каде што е правдата, таму да биде и вистината: „А оној што твори вистина, оди кон светлината, за да се видат неговите дела, бидејќи се по Бога извршени“ (Јован 3, 21). Аналогно на ова, Неговиот став проповеда искреност, но и справедливост во правото на суд: „Не судете според надворешноста, туку судете со праведен суд!“ (Јован 7, 24). Тој го осудува лицемерието – данокот на порочната добродетел. Ги осудува книжниците и фарисеите дека ја чистат „чашата и чинијата однадвор, додека внатре тие се полни со грабеж и неправда“ (Матеј 23, 25). Ги осудува предвреме составените одговори за пред судот: „Кога, пак, ќе ве поведат, за да ве предадат, не грижете се однапред што ќе говорите, ниту размислувајте…“ (Матеј 13, 11). Онаму, каде што има праведност, таму клетвата е непотребна. Затоа, „не колнете се воопшто“ (Матеј 5, 34). Самиот Христос пред судот или молчел, или, пак, ја кажувал само вистината.[5]

---

[1] Спореди: ЦЫПИН В. А., Церковное право, Holy Trinity Orthodox School, New York, 2005, стр. 6.

[2] Спореди: ВЛАСТАР М., Алфавитная синтагма, Москва, 1996, стр. 18-31.

[3] Цитирано според: КОРКУНОВ Н. М., Лекции по общей теории права, Санкт-Петербург, 1908, стр. 7.

[4] Спореди: ДИМИТРИЈЕВИЋ др. Димитрије, Морално богослов­ље (Православна етика), Београд, 1974, стр. 95-96.

[5] Спореди: СПЕКТОРСКИ Евгений, Християнство и култура, София, 1941, стр. 202-208.

Свети Григориј Богослов: Животни вистини

СВЕТИ ГРИГОРИЈ БОГОСЛОВ: ЖИВОТНИ ВИСТИНИ

Од ударите на железото се запалуваат и камењата, а телесниот камшик го образува срцето. Најлошо е да даваш клетва, и да сакаш клетва – и во двата случаи ја навредуваш правдата. Собирај богатство за вечниот век – сегашниот век мизерува дури и пред својот крај. Не се приврзувај кон среќа што се руши од времето – тоа, што времето го гради, времето и го разрушува. Непристојно е за жената да пројавува машки карактер – за жена со благ карактер, најголема пристојност е срамежливоста. Задоволството е краткотрајно – само што настапило и одлетало: како фрлен камен. Најголемо богатство за болниот е здравјето – тоа премудро го бара и природата. Зборовите на неразумниот маж се како пенлив морски бран – се удира од брегот, но не ги напојува растенијата на брегот. Поткупот ги принудува и мудреците, гледајќи да не ги видат – златото е таква мамка за луѓето, како што е мамката за птиците. Болките предвремено раѓаат старост – тоа што начинот на животот го одзема, времето не може да го востанови. Богатството е најревносен додворувач кон зло, зашто при зајакнување најзгодно е да направиш зло. Ниту една придобивка не е подобра од пријател – меѓутоа, никогаш не придобивај за пријател лош човек. Загрижениот ум е молец, кој ги разјадува коските: телото цвета, кога се избегнуваат грижите. Ниедно преситување не може да

Свети Ерконвалд, епископот на Лондон

ЖИТИЈА НА БОЖЈИ УГОДНИЦИ, КОИ ЗАСВЕТЛИЛЕ ВО ЗЕМЈАТА ВЕЛИКА БРИТАНИЈА

СПОМЕН НА СВЕТИОТ ОТЕЦ НАШ ЕРКОНВАЛД, ЕПИСКОПОТ НА ЛОНДОН, ЧИЈ СПОМЕН ЦРКВАТА ГО СЛАВИ НА 30 АПРИЛ

(630-693; Erkenwald of London)

Свети Ерконвалд[1] по потекло бил од царското источноанглиско семејство Офи.

Скромните житијни податоци сведочат дека тој основал редица на познати манастири во Англија, меѓу кои е и манастирот во Чертси,[2] во денешната грофовија Суреј, каде што тој, откако се откажувајќи се од игуменските должности, се подвизувал до 675 година. Таа година, по смртта на епископот Вини, Ерконвалд бил ракоположен за епископ кај источните Саксонци, со епископско седиште во градот Лондон. Ракополагањето го извршил свети Теодор од Тарс, архиепископот на Кентербери, со дозвола на кралот Себи.

Свети Ерконвалд надалеку се прочул со светоста на својот живот. Во 686 година тој учествувал во помирувањето на архиепископот Теодор од Кентербери со епископот Вилфрид од Јорк. Во преамбулите на своите закони, кралот Ини го нарекувал светителот „мојот епископ“. Во времето на неговото епископско управување, бројот на цркви се преумножил, со зголемил приходот на епархијата, а Британската Црква се стекнала со многу кралски привилегии.

Според една древна епитафија, свети Ерконвалд со Лондонската епархија раководел 11 години, по што се оддалечил и осамостоил во манастирот во

Свети Василиј Велики: Небесните светила

СВЕТИ ВАСИЛИЈ ВЕЛИКИ: НЕБЕСНИТЕ СВЕТИЛА

Сите го знаеме предназначувањето на небесните светила – на нив, Бог им овозможил во нивното движење да го разликуваат денот од ноќта и да ги определуваат времињата и годините. Упатствата на небесните светила се неопходни за човечкиот живот. И ако некој не бара претерано многу нешто во нивните знаци, тогаш при продолжено набљудување ќе открие полезни обележја. Многу нешто може да се дознае за изобилие од дожд, за сушата, за движењето на ветровите – локални или сестрани, силни или слаби. Една од одликите на сонцето, ни ја посочил Самиот Господ, велејќи: „Денес ќе има невреме, зашто небото е матно“ (Мат. 16, 3). Кога сонцето ќе се скрие зад магла, тогаш зраците му се помрачуваат и тоа постанува огнено – крваво, бидејќи густината на воздухот произведува во нашите очи таква претстава. Згуснатата и застојаната атмосфера не може да биде расеана од зраците, ниту пак совладана, поради презаситеност од земна пареа, која, следствено на силната влага, предизвикува бурно време во она место, каде што се случува тоа. По истиот начин и месечината, кога ќе се покаже овлажнета, или пак, сонцето е опкружено од т. н. венци, тоа служи за признак или на претстоен обилен дожд, или пак на силен ветар. Кога пак, заедно со сонцето се движат, т. н. странични сонца – тоа се знаци за некакви воздушни промени. Така исто, облачните столбови, кои вертикално висат на небото – покажуваат дожд, силна бура или, воопшто, голем пресврт во атмосферата.

Компетентните луѓе забележале многу признаци и во месечината при нејзината измена низ месечевиот месец – а имено: заедно со нејзините видоизмени во

Светиите како учители по патот, кој води во вечниот живот

СВЕТИИТЕ КАКО УЧИТЕЛИ ПО ПАТОТ, КОЈ ВОДИ ВО ВЕЧНИОТ ЖИВОТ

Секоја година, на денот кога го славиме споменот на светите Апостоли, собрано е сето христијанско потомство и има можност во еден ден, во еден празник, да ги сконцентрира сето свое минато, сегашноста и иднината. Така, светиите составуваат година со година, генерација со генерација, век со век, го врзуваат времето и го соединуваат со вечноста. И не само тоа, туку и на сите верни им се дава можност, во славењето на Бога и Неговите светии, да доживеат нешто од нивната светост и вечност. А, чувството на светост и вечност, за секој христијанин е доживување од извонредна важност, зашто во тоа чувство човекот на најреален начин Го доживува Бога и самиот себе.

Човечката душа е сродна на вечното и идеалното; таа содржи во себе елемент на вечното и прави човекот да има чувство и свест за неминливото во минливото. Човекот е таинствено и мистериозно битие, зашто во себе носи две реалности и соединува два сосема различни светови – телесниот и духовниот, времениот и вечниот. Бог го создал човекот за да го издигне во подрачјето на Својот божествен живот и да би можел да учествува во историското остварување на Божјата промисла. Преку актот на создавањето, човекот стапува во живот и во него останува, сè додека се раководи од својата духовна и боголика природа. Неговата духовна средина, изворот на неговата снага и достоинство, се заснова на неговата животна врска со Бога, својот Творец. Во тој однос се реализираат сите негови вродени тежнеења. Тоа е неговиот повик и, истовремено, неговиот одговор. Човекот е создаден и повикан да живее заедно со својот Творец. А за еден таков живот, над сè, потребна е светост: „Оти Бог не нè призва кон нечистота, туку кон светост“ (1. Сол. 4: 7). Тоа за човекот е Божји дар, кој треба слободно да го

Свети Чед, епископот на Личфилд

ЖИТИЈА НА БОЖЈИ УГОДНИЦИ, КОИ ЗАСВЕТЛИЛЕ ВО ЗЕМЈАТА ВЕЛИКА БРИТАНИЈА

СПОМЕН НА СВЕТИОТ ОТЕЦ НАШ ЧЕД, ЕПИСКОПОТ НА ЛИЧФИЛД, ЧИЈ СПОМЕН ЦРКВАТА ГО СЛАВИ НА 2 МАРТ

(634-672; Chad of Lichfield)

Свети Чед,[1] заедно со својот брат Кед, своето образование го стекнале во манастирот во Линдисфарн, кај неговиот основач – свети Ајдан, а потоа учел кај свети Егберт, во манастирот Ратмелсиги (Rathmelsigi).

Кед го повикал Чед во Англија, за да му помогне во основањето на манастир во Ластинго (Laestingaeu), денешен Ластингем, во Северен Јоркшир. По смртта на Кед, во 664 година, Чед бил избран за втор игумен во Ластинго, а нешто подоцна, по молба на Освиј, кралот на Нортумбрија, бил ракоположен и за епископ на Нортумбрија, со седиште во Јорк.

Во црковната историја е забележан и еден спор околу назначувањето на Чед за епископ во Јорк. Имено, истовремено во Јорк своја епископска имал и свети Вилфрид, но ова прашање било разрешено во 669 година, кога Кентерберискиот архиепископ Теодор одлучил Вилфрид да остане во Јорк, а Чед се вратил во Ластинго.

По смртта на епископот во Мерсија, свети Теодор го помолил кралот Освиј да го назначи Чед за епископ на овдовената епархија. За свое епископско седиште, Чед го избрал Личфилд, каде што набргу по пристигнувањето, основал црква и манастир.

Во првите години од епископствувањето, Чед го основал манастирот во Линдси (Lindsey), на земјата, која ја добил како подарок од кралот Вулфхер Мерсиски (Wulfhere). Набргу потоа го основал и манастирот во

Протоереј-ставрофор Борис Талески

ПРОТОЕРЕЈ-СТАВРОФОР БОРИС ТАЛЕСКИ

Живата енциклопедија на историјата на Прилеп, толкувачот на првите ракописни средновековни книги, неуморниот истражувач на првите печатени книги во градот, антикварот, во чија библиотека можеа да се најдат сите часописи излезени пред и по војната – протоерејот-ставрофор Борис Талески е роден во 1916 година во патријархално семејство. Воспитан во страв Божји и во чување на прадедовските вредности, уште од мал пројавил љубов кон родната Црква и желба за посветување на Божјиот олтар.

По завршувањето на основното образование, во 1932 година се запишува во Битолската богословија и истата со одличен успех ја завршува во 1938 година. Во тоа време професори во оваа еминентна установа биле прекрасните познавачи на богословската наука: Војислав Батиќ, кој бил и ректор на Богословијата, потоа епископот Симеон, Василије Костиќ, еромонахот Инокентиј и др.

По завршувањето на школувањето, веднаш заминал на отслужување на воениот рок во Бања Лука, каде што и се запознал со неговата животна и верна сопатничка Босилка Антониќ, со која подоцна ќе стапи во брак. Во 1939 година, веднаш по стапувањето во брак и по отслужувањето на воениот рок, се враќа во Прилеп и бил ракоположен во ѓаконски и свештенички чин и најпрво бил поставен на Брезовската парохија во Демирхисарската општина. Бидејќи бил со кревко здравје,  уште првата зима тешко се поболил, зашто во парохијата имал премногу пат, кој морал пешки да го изоди. Неговиот дом се наоѓал во селото Брезово, а парохиската канцеларија во

Полска Православна Црква

ПОЛСКА ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА

КРАТКА ИСТОРИЈА

На територијата која денес влегува во составот на современа Полска, христијанството се појавило од разни страни: од Големото Моравско кнежевство, од Германските земји и од Киевска Русија. Најверојатно е дека полските земји дошле во допир со христијанството под влијание на мисијата на светите браќа Кирил и Методиј. Со ширењето на Моравското кнежевство Силесија, Краков и Мала Полска влегле во состав на Велиградската епархија.

Во 966 година кнезот Мешко I (Мечеслав) го примил христијанството, по што следувало покрстување на народите. Според преданието, кнезот најпрво го примил христијанството од источниот грчко-словенски обред, но по неговото женење со саксонската принцеза, во Полска се засилило латинското влијание. Археолошките испитувања сведочат за тоа дека и пред покрстувањето на кнезот Мешко I, на територијата на Полска постоеле храмови кои биле градени во византиски стил.

Православието во Полска е донесено преку Русија. Токму и првите епархии на полската територија биле формирани во периодот кога таа влегувала во составот на Руската империја. Варшавската епархија била формирана во 1840 година, а во 1860 година таа била обединета со Волинската.

По провозгласувањето на независност, полската власт имала потреба од независност и во црковното прашање. Во тој момент во Полска живееле некаде околу 3,5 – 5 милиони православни верници. На територијата на државата веќе постоеле Холмската, Варшавската, Виленската, Гродненската и делови од Волинската и Минската епархија. Идејата за автокефалност на Православната Црква во Полска ја поддржувал и

Свети Јован Златоуст: Славољубието

СВЕТИ ЈОВАН ЗЛАТОУСТ: СЛАВОЉУБИЕТО

Нема страст, што не е штетна за човечката душа. Како што бурните ветрови го напаѓаат тивкото море, го разматуваат до дно, така и различните страсти, откако ќе се втурнат во душата, разматуваат сè во неа и ја парализираат нејзината мисловна способност: тоа особено се однесува за страста славољубие. Да презреш богатство и блага – не е нешто тешко: меѓутоа, да ја презреш честа од луѓето и славата на земјата – потребни се многу усилби, голема мудрост, високо благочестие, ангелска душа! Зашто нема, навистина нема друга страст толку силна и насекаде полна со власт, макар и во различни степени, како страста за овоземска слава. На кој начин можеме да го победиме тоа зло – ако не наполно, барем делумно? Можеме само ако ги обратиме очите кон небото, ако Го имаме Бога во срцето свое, ако ги поставиме своите мисли повисоко од сето земно. Кога ќе посакаш каква било слава – претстави си, дека си ја добил; размисли за маките и последиците од неа – ти нема да откриеш ништо мудро во тоа; помисли си колку зла причинува и од какви блага лишува; на каков труд и опасности се подметнуваш, а какви се плодовите и наградата од сето ова?! Суета и погибел. Спомни си, дека мнозина од луѓето на земјата се лоши, и откажи се од нивната слава; размисли за секој од нив, каков е и ќе видиш, дека славата му е достојна за смеа; ќе дознаеш, дека таа повеќе е срам, отколку чест; и тогаш исправи го погледот кон небото и вознеси го своето срце над

Свети Кед, епископот на Ластингем

ЖИТИЈА НА БОЖЈИ УГОДНИЦИ, КОИ ЗАСВЕТЛИЛЕ ВО ЗЕМЈАТА ВЕЛИКА БРИТАНИЈА

СПОМЕН НА СВЕТИОТ ОТЕЦ НАШ КЕД, ЕПИСКОПОТ НА ЛАСТИНГЕМ, ЧИЈ СПОМЕН ЦРКВАТА ГО СЛАВИ НА 7 ЈАНУАРИ

(620-664; Cedd of Lastingham)

Свети Кед[1] е роден во англиско семејство, кое живеело во Нортумбрија. Во служењето на Господа се посветиле и неговите родени браќа Чед (Caedda), Сајнибил (Cynibill) и Келин (Caelin), кои биле свештеници. Заедно со Чед, тој бил испратен да се школува во Линдисфарн, во времето на свети Ајдан.

Во 653 година, заедно со уште други четворица свештеници, бил испратен при Освиј, кралот на Нортумбрија, за да ги просветува жителите на Средна Англија, по барање на нивниот старешина Педа. По завршувањето на таа мисија, бил отповикан и испратен на нова благородна проповед – да му помага на кралот Зигеберт во Есекс, за да ги христијанизира источните Саксонци.

Во Есекс бил ракополжен за епископ и тука основал многу цркви и манастири, од кои попознати се Тилбури (Tilbury) и Итанчестер (Ithancester). По враќањето во родната Нортумбрија, го основал и манастирот Ластингем (Lastingham) во Јоркшир. Тука постанал и негов прв игумен, не оставајќи ги епископските задолженија.

На Соборот во Витби, исто како и свети Кутберт Линдисфарнски, иако Келт по воспитување, ја прифатил римската пасхалија. Набргу, по одржувањето на Соборот, тој се вратил во манастирот во Ластингем, каде блажено се упокоил во 664 година.

Православната Црква неговиот спомен го празнува на 7 јануари според Јулијанскиот календар.

[1] Кед = всхитувачки.